Op het kerkhof van de kibboets
Verbal Jam op reis
Zondag 29 Mei 2011 in categorie Religie, Op reis, Israël en het Midden-OostenWij waren met de hele familie op de begraafplaats van de kibboets om kaddisj te zeggen voor oma Batja, die ruim een maand geleden overleden was. 'Kaddisj zeggen' is in de Joodse religie het reciteren van een gebed, dat in de praktijk dikwijls wordt gebruikt ter herdenking van een overleden vader of moeder.
Maar in onze familie is men niet zo gelovig. En oma Batja was dat al helemaal niet, dus draaide onze kaddisj uit op een zelfgeschreven tekst waarin haar jongste zoon mooie dingen over haar zei. Daar heb je dan toch meer aan, ook al verstond ik ze niet.
Op het kerkhof zijn bijna alle graven gelijk, om het gelijkheidsbeginsel van de kibboets te benadrukken. Het graf wordt aanvankelijk bedekt met wat stenen. Na een jaar, wanneer de zaak wat ingeklonken is, stort met er een betonnen grafzerk overheen.
Zo te zien hebben ze daarvoor een gietvorm die al sinds de stichting van de kibboets wordt gebruikt.
Op een Joodse begraafplaats lig je voor eeuwig. Niemands graf wordt na verloop van tijd geruimd.
Ik vind dat beter. Als iedereen blijft geeft dat een extra dimensie aan een gemeenschap. Je kent degenen die er liggen, generaties achter elkaar. Het versterkt de herinneringen en de verhalen.
Op een apart gedeelte liggen de graven van de uit de kibboets afkomstige soldaten die in de diverse oorlogen zijn gesneuveld.
Er is één plek met een bijzonder graf, dat afwijkt van alle andere graven, dat geen betonnen soberheid kent, maar dat is opgesierd met marmer. Daarin ligt een jong gezin dat in de kibboets woonde: vader, moeder, twee peuters en de wat oudere (schoon)moeder. Alle vijf kwamen zij in 2003 om bij een bomaanslag.
Het verdriet van de geschiedenis staat geschreven op het kerkhof van de kibboets.
Bij oma Batja legde ik een steentje op haar graf.
| Tweet |
