De Druzen
Serie: Bij ons, bij de Jordaan
Maandag 24 Juni 2002 in categorie Israël en het Midden-Oosten
Israël is net als Nederland een multiculturele samenleving, al vanaf de oprichting van de staat. Een van de meest intrigerende culturen is die van de Druzen. Het zijn Arabieren, maar geen moslims. Druzen hebben een eigen, geheime religie.
In het Druzische dorp Yanokh (spreek uit: Janoech) woont onze vriend Hussein. Om de weg naar zijn huis te vragen hoef je alleen maar zijn naam te noemen. Iedereen kent iedereen.
Druzen, en Arabieren in het algemeen, maken veel werk van hun huizen wanneer ze daartoe de middelen hebben. De uitdrukking 'My home is my castle' is absoluut op hen van toepassing.
In het huis van Hussein kun je met gemak een stuk of vier Nederlandse HAT-eenheden kwijt. En het is nog niet eens af. Op het platte dak steken de stukken betonijzer omhoog: daarbovenop komt straks het huis van zijn oudste zoon. Hij heeft meer zonen, maar hij wil ze niet allemáál op zijn dak. Zijn dochters komen uiteraard later wel onder de pannen bij hun toekomstige mannen.
De hele straat waar Hussein woont wordt bewoond door zijn familie, ontdek ik wanneer ik met hem in zijn auto door de straat rijdt. Hij wijst de grote, vrijstaande huizen aan met telkens uitleg in de trant van: "Dat is het huis van mijn neef, dat is het huis van mijn broer, daar woont de zuster van mijn vrouw, hier woonde vroeger mijn grootvader..." Zijn neef Youssef, die ik eveneens ontmoet, woont in het huis naast hem.
Het klapstuk is het huis van zijn vader, midden in het dorp. Het heeft zonder overdrijving de grootte van een kasteel, met een echte oprijlaan en toegangshekken die vanuit de auto met een afstandsbediening worden geopend en gesloten.
De Druzen voelen zich meer verwant met de Joden dan met de Arabieren. Dat komt door hun religie, welke ergens een 'link' schijnt te hebben met de Joodse Thora. De God van de Druzen is Jettro, als ik de naam goed heb verstaan. Veel meer kom je daar niet over te weten, want de godsdienst van de Druzen is geheim. Slechts de religieuze Druzen is het toegestaan hun heilige boek te lezen.
Men gelooft ook in reïncarnatie. Ik kon er alleen niet goed achter komen of dit een onderdeel is van de religie of een onofficiële toevoeging die vooral populair is bij de oude vrouwtjes.
Niet alle Druzen zijn religieus, ook Hussein niet. Mocht Hussein echter besluiten religieus te worden, dan moet hij eerst een eed afleggen dat hij nooit een ander mens heeft gedood en niet is vreemdgegaan.
Ook moet hij dan zijn snor laten staan en zijn haar afscheren. Een baard is optioneel, maar zeer gebruikelijk wanneer je op wat rijpere leeftijd komt. Je gaat vervolgens de kleding dragen waaraan de religieuze Druzen herkenbaar zijn. Om het even oneerbiedig te schetsen: zwart, ietwat gelijkend op een Volendammer herenkostuum. Echter zonder klompen en pet.
In plaats van de pet draagt men een wit aerodynamisch tafellakentje op het hoofd. Staat wel leuk, maar ik zie mezelf er nog niet mee lopen. Daar is ook weinig kans op, want je bent alleen Druzisch wanneer je vader en moeder dat allebei ook zijn.
Binnen de cultuur van de Druzen zijn man en vrouw gelijk. Dat zegt althans Hussein, en dat moet ik dan maar van hem aannemen. Waarschijnlijk is het inderdaad waar, want zijn vrouw werkt en studeert. Huwelijken worden echter gearrangeerd. De Druzen willen op die manier hun cultuur in stand houden. Het komt hierdoor vaak voor dat neven en nichten met elkaar trouwen. Men waakt er echter voor dat de 'inteelt' niet te ver gaat.
Opvallend is het aantal Druzen dat kiest voor een carrière bij het leger of bij een veiligheidsdienst. Druzen ambiëren geen eigen staat, maar zijn uiterst loyaal aan het land waarin zij wonen. Eigenlijk een tamelijk slimme overlevingsstrategie, zolang ze tenminste niet onder een dictatuur komen te vallen die andere culturen en religies niet tolereert.
De Druzen in Israël voelen zich zeer verbonden met de staat en met het volk. Ook in Syrië wonen echter Druzen, welke zich op hun beurt weer voegen naar het regiem aldaar. Het volk van de Druzen als geheel kan daardoor voor loyaliteitsdillemma's komen te staan, want het is niet ondenkbaar dat Druzische soldaten in beide legers op een bepaald moment tegen elkaar zouden moeten vechten.
In feite heeft zo'n situatie zich in het verleden bij de Israëlische luchtmacht voorgedaan, toen men in oorlog was met Syrië. Druzische piloten zijn toen niet ingezet in het Syrische luchtruim. Druzische militairen worden kennelijk dusdanig gewaardeerd in het Israëlische leger dat het probleem elegant wordt omzeild.
Druzische families zijn enorm gastvrij en het is een genot om bij ze te verblijven. Je moet echter altijd in het achterhoofd houden: wanneer je aan Druzen iets belooft, moet je die belofte nakomen. Dus bijvoorbeeld nooit een afspraak maken voor een bezoek en vervolgens niet komen opdagen. Dat is een regelrechte belediging. Wat mij betreft hebben ze groot gelijk. Wanneer je ziet hoe ze zich uitsloven om het je in alle opzichten naar de zin te maken is het uitermate onbeschoft om al die inspanningen achteloos te negeren. De Druzen behandelen hun gasten volgens het principe: je moet je bij ons voelen als bij je eigen ouders thuis, omgeven met dezelfde liefde, warmte, verzorging en voeding. Daar komt de Arabische uitdrukking op neer die ze daarvoor hebben.
De kinderen die ik in Yanokh heb gezien zouden een verademing zijn voor menige afgebrande Nederlandse ouder. Ze zijn heel ontspannen, vermaken zichzelf de hele dag met desnoods minimale middelen en lachen voordurend. Ik heb er niet één zien mokken, jengelen of huilen.
Ik kreeg ook de indruk dat de kinderen heel duidelijk weten waar ze aan toe zijn. Hun grenzen zijn door hun ouders glashelder afgebakend. Je zult geen kind tegenkomen dat temidden van volwassenen voortdurend de aandacht opeist. Er is ze duidelijk een vorm van beleefd respect bijgebracht, maar tegelijkertijd gaan ze heel vrij en ontspannen met je om. Je merkt aan alles dat de Druzen zeer veel liefde aan hun kinderen geven. In de pedagogisch goed begrensde kinderwereld voelen de jongelui zich zo te zien uiterst op hun gemak.
Tussen Druzen-ouders en kinderen bestaat geen autoritaire, maar een 'natuurlijke' gezagsverhouding. Ieder krijgt de ruimte in z'n eigen wereld.
Ik moet eerlijk zeggen: het spreekt mij enorm aan.
Ik sta met Hussein op het dak van zijn huis. Yanokh is hoog tegen de heuvels aangebouwd. Zacht verguld door het licht van de ondergaande zon bevindt zich vóór mij het mooiste uitzicht dat ik tot dusver ooit in noordelijk Israël heb gezien. Niet in een camerabeeld te vangen. Bijna driehonderdzestig graden rondom zie ik de heuvels, de kronkelende wegen, de bomen en de naburige dorpen. Het zicht wordt begrensd door de spiegelende horizontale streep van de zee. Het enige dat je hoort is het geluid van een koele, vriendelijk strelende wind.
| Tweet |
