De cursus literair debuteren
Vrijdag 16 Februari 2007 in categorie Observaties & Kritische beschouwingen
Wat las ik nu onlangs bij de sympathieke webloggende auteur Walter van den Berg? Zijn literair agent Paul Sebes gaat een reeks cursussen 'literair debuteren' geven. Daar moet ik bij zijn natuurlijk! Eindelijk een kans om te ontsnappen aan mijn ellendig en roemloos bestaan. Want als je tegenwoordig niet een keertje bij Matthijs van Nieuwkerk hebt gezeten draait de wereld door zónder jou! Dan tel je niet mee!Hier ligt dus mijn kans! Paul Sebes gaat mensen wegwijs maken in 'de wereld van uitgevers, agenten, schrijvers en boekhandelaren' en ze krijgen daarbij uiteraard tevens de 'do's & don'ts' te horen. Eén van die don'ts zal wel zijn dat je nooit een stukje als dit moet schrijven. Dat is geen goede binnenkomer.
In de cursus mogen jonge auteurs als Walter van de Berg komen vertellen hoe dat nou was, dat debuteren. Heeft hij trouwens zelf ook zo'n cursus gevolgd? Dat zou handig zijn. Belangstellenden kunnen dan aan zijn roman 'De Hondenkoning' enigszins afmeten of de cursus wat voorstelt. Ik twijfel namelijk nog een beetje. 'De Hondenkoning' was een aardig debuut, maar ik verwacht eerlijk gezegd niet dat het op termijn gaat behoren tot de grote wereldliteratuur. Jammer, ik gun het Walter graag, maar ik vond het boek nogal dunnetjes, meer een novelle eigenlijk. En ik wil door die Sebes natuurlijk niet worden afgescheept met zo'n debuutje dat makkelijk in je kontzak past. Ik verwacht minstens het formaat van een schaduw in de wind, met bijbehorende verkoopcijfers. Dat laatste is belangrijk, want die cursus kost zo maar eventjes tussen de twaalf- en vijftienhonderd euro! En ik wil in twintig talen vertaald worden, anders is er géén deal!
het gat in de markt
Heeft die Sebes zelf eigenlijk wel eens een boek geschreven? Want hij mag dan wel een getalenteerd netwerker en een handig colporteur zijn in het literaire wereldje, ik wil natuurlijk wél een ervaringsdeskundige. Iemand die wéét hoe het is om een jaar lang eenzaam opgesloten te zitten op de tochtige zolderkamer of in een CenterParcs huisje. Een literair agent moet een soort mental coach zijn die veel van je houdt, die je dag en nacht aanzet tot schrijven. Er zijn immers genoeg auteurs die bij gebrek aan inspiratie maar een beetje zitten te patiencen op de laptop die ze van hun voorschot hebben gekocht. Ter voorkoming van misverstanden: dat voorschot hebben ze meestal van hun moeder.
Nederland schijnt te barsten van de mensen die schrijver willen zijn. Duizenden pallets printerpapier zijn al door de Deskjet gejast in de hoop ooit de Dostojevski van de 21ste eeuw te worden. Of toch minstens een Kluun-kloon.
Paul Sebes heeft dus een gat in de markt ontdekt. Dat gat gaat hij volgens mij opvullen met gebakken lucht en ijdele hoop. Hooguit mogen zijn auteurs dan een keer zo'n Hondenkoninkje plus een herkansing schrijven en een avondje naar het boekenbal.
Waarom zouden mensen eigenlijk zo graag schrijver willen worden? Zó'n lolletje is het nou ook weer niet. Het is een slavenbestaan, want slechts een enkeling kan ervan leven. Een debuterend schrijfster vertelde mij dat ze geen cent kreeg voor de hele eerste druk van haar boek. En dan ga je waarschijnlijk ook nog meemaken dat je boek binnen een week na verschijning door de critici wordt afgebrand, dat je op het boekenbal door een dronken Beau van Erven Dorens in elkaar wordt geslagen of door collega Adriaan Jaeggi wordt genomineerd voor een Gouden Doerian. Waarlijk een vorstelijke beloning voor al die jaren ploeteren.
Heeft het zin om een manuscript naar een uitgever of literair agent te sturen? Vrijwel niet, lijkt het wel. Het geesteskind ligt maandenlang in een grote stapel te verstoffen, de stapel die door uitgevers oneerbiedig de 'slush pile' wordt genoemd. Daaruit haalt maar een miniem percentage de boekhandel. De slush pile is dus blijkbaar de weg van de mééste weerstand. Dat moet beter kunnen.
de truuks
Zo te zien zijn er andere truuks om de schrijversdroom te verwezenlijken. Je kunt bijvoorbeeld je best doen om eerst op een andere manier bekend te worden. Het kost een grote categorie bekende Nederlanders blijkbaar geen enkele moeite om een manuscript bij een uitgever te slijten. Logisch, want dat scheelt alvast een hoop geld aan promotie. Politici, sporters, cabaretiers en zelfs criminelen komen met het grootste gemak aan de bak, terwijl jouw eigen manuscript ondertussen moedeloos ligt te zuchten in een achterkamertje bij de Bezige Bij. Die Bij is blijkbaar met belangrijker dingen bezig.
Illustratief is ook de manier waarop sommige beginnend auteurs vanuit de onbekendheid de weg naar het publiek vonden. Megaseller Kluun (Raymond van de Klundert) beschrijft op zijn website hoe hij de 'modderberg' omzeilde door zijn netwerk dat hij als reclameman had opgebouwd in te schakelen. Dichteres Tjitske Jansen gaf een theaterworkshop en had onder haar publiek een meisje dat een redacteur bij uitgeverij Podium kende. Ze werd vervolgens uitgenodigd werk op te sturen. Ook schrijfster en weblogster Merel Roze ('Fantastica') werd -waarschijnlijk in het kader van de chicklit hype- zomaar uitgenodigd om een boek te schrijven. Walter van den Berg werd bij Sebes binnengeloodst door Niels 't Hooft.
Kortom, niks cursus Literair Debuteren, gewoon netwerken, kruiwagens lenen of mazzel hebben. Dat is een stuk goedkoper dan Paul Sebes.
wat is wijsheid?
Het allerbeste is volgens mij om je verstand te gebruiken. Want stél dat het je lukt om te debuteren. Dan ben je voor het leven veroordeeld tot het schrijverschap. Met alleen een debuut ben je er niet. Er moet minstens een tweede boek komen. Kun je weer van voorafaan beginnen!
Loop ook eens binnen bij grote boekhandels als Selexyz Scheltema of Selexyz Broese (zo maf heten die tegenwoordig), breng een uurtje door tussen die tienduizenden boeken en vraag jezelf serieus af: heb ik hier eigenlijk nog wel wat aan toe te voegen? Dat kan héél bevrijdend zijn!
Ik lees nog even verder in de cursusbeschrijving van Sebes en ontdek dat op zeker moment niemand minder dan schrijver Thomas Rosenboom de cursus komt opleuken. U weet wel, die man met dat ongewassen vlees. Dat ga ik niet trekken denk ik, samen met zo'n droevige figuur in één zaaltje. En zéker niet in de wetenschap dat ik voor die ellende vijftienhonderd euro heb moeten neertellen. Dan maar niet meedoen in die doorgedraaide wereld.
| Tweet |
