Grondwet of afgrondwet?

Die Europese Grondwet ligt mij zwaar op de maag. Als burger met verantwoordelijkheidsgevoel wil je tenslotte een serieuze stem uitbrengen, nietwaar? Het wordt mij echter niet makkelijk gemaakt. Ik kreeg een brochure in de bus met een samenvatting van de Grondwet. Na lezing daarvan kon ik niet opgetogen raken. Mijn voornaamste bezwaren tegen de Grondwet zijn dezelfde als die ik nu ook al tegen de EU heb: teveel bureaucratie en te weinig democratie. Zowel een stem vóór als een stem tegen verandert nauwelijks iets aan deze situatie.

Wanneer je zo'n samenvatting leest overvalt je een haast beklemmend gevoel. Dat komt waarschijnlijk doordat er in de tekst telkens wordt verwezen naar 'de EU' alsof het om een soort van onbereikbaar opperwezen gaat. Misschien is dat ook wel zo. Zinnetjes als 'bevoegdheden van de EU...' en 'het recht van de EU' doen je afvragen: ja ho eens even, wie is dat eigenlijk, die EU? De keizer van Europa?

De EU is voornamelijk de Raad van Ministers en de Europese Commissie. Want daar ligt nog altijd de meeste wetgevende macht. Het zijn van die clubs waarbij vergeleken beruchte fenomenen als torentjesoverleg en achterkamertjespolitiek een toonbeeld van transparantie zijn.
Het Europees Parlement, het enige direct door de burgers gekozen orgaan, krijgt iets meer invloed. Maar nu niet bepaald in een mate die de gemiddelde burger zal omturnen tot een vurig pleitbezorger van de EU.

schamele kruimels
Voor de burger blijven er qua democratische invloed slechts wat schamele kruimels over. Wat te denken van zinnetjes als: 'Ook krijgen burgers en organisaties de mogelijkheid hun mening over het EU-beleid kenbaar te maken' (cursivering van mij). Tja, dat mag mijn kat ook.
Of deze: 'Verder kunnen burgers de Europese Commissie verzoeken de wetgever een wetsvoorstel voor te leggen dat zij noodzakelijk achten.' Voorwaarde is wél dat ze minstens 1 miljoen medestanders weten te vinden uit een belangrijk aantal andere EU-landen.
Een sluw staaltje verdeel en heers politiek.

grote lijnen voldoende
Vreemd is ook de neiging tot centralisatie, steeds meer zaken willen regelen vanuit Brussel. Op nationaal niveau is die tendens juist omgekeerd: er is een roep om meer provincies, een grote stad als Amsterdam is met de komst van de stadsdeelraden opgesplitst in kleinere bestuurlijke eenheden.
Een mens wordt wantrouwig wanneer Brussel zich teveel tot in detail met allerlei dingen wil bemoeien. Dat is nergens voor nodig. De grote lijnen zijn voldoende. Paradoxaal genoeg zal juist dáárdoor Europa pas werkelijk dichter bij de burger komen te staan.

muntstuk
Dus ja, wat is wijsheid? Aan onze politieke partijen hebben we ook niks. Van links tot rechts zijn de meningen verdeeld. We zijn volkomen op onszelf aangewezen in dat stemhok: voor of tegen?
De ene invalshoek is dat je het totaal oneens bent met de manier waarop de EU nu en ook straks is georganiseerd en de Grondwet dus afwijst. Voorlopig blijft alles dan bij het krakkemikkige oude en zijn de regeringsleiders gedwongen opnieuw te onderhandelen over een (wellicht afgeslankt) verdrag.
De andere invalshoek is dat je deze Grondwet ziet als een kleine stap op een nog lange weg naar werkelijke Europese democratie. In dat geval kun je als rasoptimist rustig vóór stemmen.
In elk geval zorg ik op 1 juni een muntstuk in mijn zak te hebben. Kan altijd nog van pas komen.

Geef een reactie: