donkere wolkers

Zondag 20 Maart 2005 in categorie Lezen

Het is waar, je hoeft helemaal niet meer te kunnen schrijven om uitgegeven te worden. Het is aan het literaire front voortdurend flipperkasten geblazen. Het ene debuut is nog niet weggerold of de volgende afzwaaier dient zich aan, gevolgd door een nieuwe blindganger.

Veel uitgevers brengen achter elkaar debuten op de markt in de hoop dat die ene bestseller erbij zit die de rest van het fonds vlot kan trekken. De omloopsnelheid van het gemiddelde boek is almaar korter. Men bekijke maar eens de steeds sneller verdwijnende stapels bij de kassa's van de gemiddelde boekwinkel.

Mooie gelegenheid die Boekenweek, de nationale plaag van halve en hele mislukkingen, om er een tandje bij te zetten. Al sinds jaar en dag krijgt de argeloze boekenkoper er dan het Geschenk bij cadeau. Oplage 800.000 stuks! Dit jaar mocht Jan Wolkers. Jan had een tijdje in de mottenballen gehangen en meer gedaan aan macramé en oorlogsmonumenten die telkens weer stuk werden geslagen. Maar vroeger -ja vroeger- had hij toch aardige boeken geschreven. Toch? De seks was, zeker voor die dagen, gewaagd en ook het geweld deed verfrissend aan. Jan stond toen nog in het volle leven, woonde in de Zomerdijkstraat in Amsterdam, deed het nog met iedereen, wandelde zonder rollator en sprak niet met consumptie.

De Stichting CPNB moet iets gedacht hebben in de trant van: voordat hij de pijp uit gaat of helemaal seniel wordt, vragen we hem om het Geschenk te schrijven voor de Boekenweek.
Dat medelijden niet altijd gunstig uitpakt wordt duidelijk wanneer we het resultaat lezen: Zomerhitte. De hoofdpersoon van het verhaal is een jonge Jan uit de jeugd van de schrijver, maar opa kan zich niet meer duidelijk herinneren hoe die zich gedroeg.
Ik doe er extra veel seks in, moet opa gedacht hebben. En een detective lijntje. Appie Baantjer verkoopt nog steeds goed, dus daar kon Jan zich geen buil aan vallen.

De cocktail tussen belegen seks en een mislukte detective doet lachwekkend aan. Dat het verhaal zich op een eiland afspeelt is geen toeval. Jan woont al sinds jaar en dag op Texel en komt daar nauwelijks nog af. Het levert proza op dat verouderd en weltfremd aandoet.
Misschien had de stichting Jan moeten beschermen. Tegen zichzelf. Het is waar, je moet vroeger goed hebben kunnen schrijven om het Boekenweekgeschenk te mogen maken. Dat je het nu niet meer kunt schijnt minder belangrijk te zijn.