les 1: het draaiorgel

Vrijdag 04 Februari 2005 in categorie Het vaderlandsch cultuurgoed

Onze minister van Integratie wil dat nieuwkomers in Nederland onze zeden en gewoonten op hun duimpje kennen alvorens ze hier mogen rondlopen. Ze moeten een streng examen afleggen en een film bekijken. Ter aanvulling van het lespakket zal ik hier af en toe een Nederlands verschijnsel bespreken waar je het als argeloze vreemdeling knap benauwd van kunt krijgen. Vooral wanneer je er onvoorbereid mee in aanraking komt.
Vandaag: het draaiorgel. Een draaiorgel is een eigenaardig versierd stuk schutting met drie karrenwieltjes eronder. Deze wieltjes dienen om het ding telkens naar plaatsen in de stad te rijden waar zoveel mogelijk mensen er last van hebben.
Achterop de schutting zit een grote slinger. Vroeger werd deze slinger aangedreven door een speciale operateur, de draaiorgelman geheten. Tegenwoordig is dat een tweetakt benzinemotortje. Zodra er aan de slinger wordt gedraaid komt er een enorme teringherrie van fluitende, piepende, rinkelende en stampende geluiden uit de schutting. Daar willen ze dan ook nog geld voor hebben.

Dat geld wordt bij elkaar gebedeld door één of twee louche types die altijd voor de schutting rondhangen. Opdringerig duwen zij u een koperen bakje onder de neus terwijl zij dit keihard op en neer schudden. Dit zogeheten 'mansbakje' maakt een rammelend geluid, alsof het is gevuld met munten.
Tegelijkertijd versperren deze draaiorgelcriminelen u hinderlijk de weg. Zo wekken zij bij de argeloze vreemdeling de indruk dat het hier om tolheffing gaat. Trap hier niet in! U bent tot niets verplicht. Het staat u volkomen vrij om zonder te betalen met uw vingers in de oren weg te vluchten!

Het inwendige van het draaiorgel bestaat uit een enorme hoeveelheid fluitjes, potten, pannen en ander schroot. Zolang het maar kabaal maakt.
Aan de voorzijde zijn twee beeldjes gemonteerd. Met een starre, ongeïnteresseerde blik in de ogen hameren zij spastisch op een koperen belletje. Daar hoeft u geen enkele betekenis aan te hechten en zéker geen religieuze. Eerbiedig neerknielen voor een draaiorgel is dan ook absoluut een verkeerd signaal naar de omstanders. Het zou eens navolging kunnen vinden en dan moeten we daar straks zeker óók weer respectvol mee omgaan. Niet doen dus!

Voordat u besluit om zich permanent in Nederland te vestigen, raad ik u dringend aan om de boel hier eerst maar eens op een toeristenvisum te verkennen. Wie weet bedenkt u zich dan wel. De kennismaking met een draaiorgel is namelijk nogal confronterend en voor velen voldoende reden om voorgoed van het Nederlanderschap af te zien...

Andere toepassingen: het draaiorgel als kogelvanger.