Wie regeert hier eigenlijk?
Geschreven voor Amsterdam Centraal
Maandag 09 Juli 2012 in categorie Amsterdam Centraal, Politiek & Maatschappij
De laatste tijd is er veel kritiek op het toezicht dat wordt uitgeoefend op instellingen en bedrijven die worden gefinancierd met publiek geld. Het meest recente voorbeeld is het GVB. De directeuren Adrie Bolier en Pieter Schotte moesten weg vanwege onbehoorlijk bestuur en schending van de integriteitsregels. Bovendien was er weer sprake van buitensporige beloningen.
Het GVB is een zelfstandig bedrijf waarvan alle aandelen in handen zijn van de gemeente Amsterdam. De taak van de Raad van Commissarissen is de belangen van de aandeelhouder (en daarmee de belastingbetaler in dit geval) te waarborgen.
Duidelijk is dat het toezicht door de Raad van Commissarissen weinig voorstelde. Op één na zijn dan ook alle leden van de RvC inmiddels opgestapt.
Regentencultuur
Het falend toezicht vindt doorgaans zijn oorzaak in de regentencultuur in Nederland. Want ondanks het feit dat er altijd zo hoog wordt opgegeven van onze 'democratische rechtsstaat', wordt ons land voor een belangrijk deel bestuurd en gecontroleerd door een 'old boys network (m/v)'. De leden daarvan kom je overal weer tegen in goed betalende nevenfuncties. Dit roept associaties op met regenten uit de Gouden Eeuw, die eveneens via 'contracten van correspondentie' elkaar de lucratieve baantjes toeschoven.
Wie benoemt wie?
Dit brengt ons bij de vraag: wie benoemt eigenlijk zo'n Raad van Commissarissen? In het geval van het GVB zullen de wethouder (Gehrels) en uiteindelijk de gemeenteraad daar wel een stem in hebben gehad, maar de procedure blijft voor de gewone burger toch behoorlijk schimmig. En hoe geschiedt de voordracht?
Gek genoeg worden u en ik nou nooit eens gevraagd als lid van een Raad van Toezicht of Commissarissen. Gezien alle schandalen kunnen gebrek aan deskundigheid en competentie hier het verschil niet uitmaken.
De leden
De website van het GVB meldt niet wie er in de RvC zitten, laat staan hoe ze erin zijn gekomen en op grond van welke deskundigheid. Maar inmiddels zijn door alle publiciteit de (ex-)leden genoegzaam bekend, dus laten we ze eens langslopen.
- Hans Bakker. Hij is de enige die er nog zit. Hij is baas van de RAI. Altijd handig om dan een vinger in de pap bij het GVB te hebben. Zo voorkom je bij bezuinigingen dat er haltes richting RAI worden opgeheven.
- Jan Westerhoud. President directeur bij het Rotterdamse containerbedrijf ECT. Geen idee wat deze man kon bijdragen aan het welzijn van de Amsterdamse reiziger. Integendeel, hij is waarschijnlijk verantwoordelijk voor het 'containergevoel' dat ons regelmatig overvalt in de volle tram.
- Wietske Zeijlstra. Was commissaris, ging toen bij de vakbond werken als HR-manager en moest vervolgens per direct weg wegens belangentegenstellingen. Je kunt immers moeilijk gaan staken tegen een bedrijf waar je zelf commissaris bent. Had ze niet zelf bedacht, blijkbaar.
- Kitty Roozemond. Eveneens uit de vakbondshoek. Zat in de 'beloningscommissie' en vond de buitensporige beloningen van de directie normaal, want ze waren in overeenstemming met de arbeidsovereenkomsten en de cao. De gemeenteraad en de wethouder vonden van niet. En dus stapte ook zij op.
- Aad Veenman. Voormalig president-directeur van de NS. Ook nog eens voorzitter van de Raad van Commissarissen bij Translink Systems, het bedrijf van de OV-chipkaart. Ook dat bedrijf is in opspraak geraakt vanwege gesjoemel. De Tweede Kamer ziet het niet meer zitten met Translink.
Teveel directeuren
Wat kunnen wij concluderen uit deze 'opstelling'. Ten eerste: er zitten teveel directeuren in. Dat soort types vindt hoge beloningen heel normaal en zal dus minder geneigd zijn hier een rem op te zetten.
Ten tweede: gezien alle andere nevenfuncties hebben ze waarschijnlijk helemaal geen tijd om goed toezicht te houden. Dit blijkt ook wel uit het feit dat ze tijdens het onderzoek naar de gang van zaken het verwijt hebben gekregen nooit de accountantsrapporten gelezen te hebben.
Ten derde: de onafhankelijkheid is discutabel. Zo zijn er in het verleden belangentegenstellingen geweest tussen NS en GVB (bijvoorbeeld over het doortrekken van de ringlijn tot het CS). Er hoort dus geen NS-man in de RvC. Ook geen RAI-man.
En de reizigers?
Het is tekenend dat er bijvoorbeeld geen vertegenwoordiger van de reizigersorganisatie in de RvC zit.
De benoeming van de RvC van een met publiek geld gefinancierde organisatie (GVB, zorg, woningbouw) zou volgens een openbare sollicitatieprocedure tot stand moeten komen. Ook de beloning moet transparant zijn.
| Tweet |
