revanche!

Donderdag 24 Maart 2005 in categorie Politiek & Maatschappij

Ik vind het altijd heerlijk om mijn fantasie eens lekker de vrije loop te laten. Vooral ook wanneer het gaat om de achterliggende motieven bij hoog oplopende politieke kwesties. En zo'n aftreden van Thom de Graaf geeft natuurlijk weer volop aanleiding tot speculaties.

U kent het verhaal: De Graaf wilde een gekozen burgemeester, maar onder aanvoering van Ed van Thijn blokkeerde de Eerste Kamer de grondwetswijziging die daarvoor nodig was.
Openlijk zou hij het nooit doen, maar in huiselijke kring zal de sluwe PvdA senator zich vergenoegd in de handen hebben gewreven omdat hij nu op zijn beurt Thom een hak heeft kunnen zetten. Hij heeft er elf jaar op moeten wachten, maar gisteren kon hij eindelijk revanche nemen. drugs
In 1994 overleed plotseling Ien Dales, de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken. Van Thijn was op dat moment al elf jaar burgemeester van Amsterdam. Maar zijn partij had hem nodig en dus ging hij naar Den Haag om daar de de ministersvacature op te vullen. Hij kwam op 18 januari en vertrok alweer op 27 april. In die tijd speelde namelijk de beruchte IRT-affaire. Dit Interregionaal Rechercheteam werd gevormd vanuit de korpsen van Amsterdam en Utrecht.

Het IRT liep echter niet lekker, de korpschefs rolden bijkans ruzieënd over straat. Als middel in het opsporingsbeleid werden grote partijen drugs door politie en justitie het land werden binnengelaten. Als lid van de 'driehoek' in Amsterdam (hoofdofficier Vrakking, commissaris Nordholt en hijzelf) was hij medeverantwoordelijk voor het fiasco van het IRT.

ontslagbriefje
Minister Hirsch Ballin van Justitie kreeg de grootste berg verwijten op z'n bord en trad af. Ook Van Thijn was in een lastig parket beland, want als minister van Binnenlandse zaken en voormalig burgemeester zat hij tot over z'n oren in de hele affaire. Hem bleef niets anders over dan eveneens z'n ontslagbriefje bij Hare Majesteit in te leveren. Weg burgemeesterschap, weg ministerspost.

In december van datzelfde jaar werd een Parlementaire Enquêtecommissie ingesteld om onderzoek te doen naar de IRT-affaire. De commissie stond onder leiding van wijlen Maarten van Traa. Vice-voorzitter werd Thom de Graaf, overigens tegen de zin van PvdA, VVD en CDA. Die vonden hem nog te onervaren. Bovendien had De Graaf voor zijn kamerlidmaatschap als plaatsvervangend directeur politie op het ministerie van Binnenlandse Zaken gewerkt.

broekie
Tijdens de verhoren van de enquêtecommissie liet De Graaf zich uiteraard niet onbetuigd. Zodra Van Thijn in de getuigenbank had plaatsgenomen legde hij hem het vuur na aan de schenen. Dat zal Van Thijn niet lekker hebben gezeten, want hij zat toch al zo te balen dat hij zijn burgemeesterschap had opgeofferd voor een rol als zondebok. Althans, zo ervoer hij dat. Wellicht heeft hij tóen al vanachter zijn priemende brillenglazen gedacht: "Snotneus, jou krijg ik nog wel!"
Het valt ook niet mee om door een parlementair broekie van 37 impliciet de mantel uitgeveegd te worden.

ironie
En zo werden gisteravond misschien wel oude rekeningen vereffend. De Graaf stond het huilen nader dan het lachen. Allemaal door toedoen van Van Thijn en zijn partij. Weg gekozen burgervader. Weg ministerspost.
Het ironische aan deze hele kwestie is, dat er doorgaans nog wel een fijne burgemeestersbenoeming voor een ex-minister is weggelegd. Maar bij De Graaf kan dat dus per definitie niet.
Misschien dat hij zich in een verre, verre toekomst verkiesbaar stelt als burgemeester van Amsterdam. Of laat ik nu mijn fantasie tevéél de vrije loop?
Ik fluit mijzelf terug.