de motieven van de gulheid
Woensdag 12 Januari 2005 in categorie Opinie
In de media, waaronder uiteraard ook weblogs, wordt druk nagepraat over de inzamelingsacties voor Azië en de indrukwekkende vrijgevigheid van de Nederlandse bevolking. De reacties zijn niet onverdeeld positief. Vooral het collectecircus op de televisie van afgelopen donderdag moet het ontgelden. Verder wordt er veel gepsychologiseerd over de reden waarom men zo gul geeft. Bij dat laatste is het interessant om te zien hoe deskundigen en leken zich te buiten gaan aan allerlei ongefundeerde speculaties. Daar doe ik dus graag even aan mee.Zo lees en hoor ik bijna stelselmatig dat de gulle gevers met hun donaties hun schuldgevoelens zouden afkopen. Dat lijkt mij nu uiterst onwaarschijnlijk. Zo werkt dat niet. Je moet wel uitzonderlijk duchtig katholiek zijn opgevoed om een geweten te hebben dat zich laat sussen door het afstaan van een som gelds. Dit oude middel van de heilige moederkerk, de aflaat, is ethisch gesproken nooit bijster serieus genomen en had voornamelijk een functie voor lieden die van nature toch al geen geweten hadden.
Los daarvan is het nog maar de vraag of er überhaupt sprake is van een schuldgevoel bij de miljoenen gevers. Bij mijzelf in elk geval niet. Zo'n schuldgevoel probeert men ons her en der wel aan te praten wanneer het gaat om allerlei wantoestanden in de wereld, maar ik weiger principieel zulke vrachtjes op m'n nek te nemen. Ik voel mij alleen verantwoordelijk voor zaken en omstandigheden die rechtstreeks door mijn eigen handelen te beïnvloeden zijn of zijn veroorzaakt. Ik wil best geld geven ter ondersteuning van slachtoffers in de oorlogsbrandhaarden, maar verantwoordelijk ben ik niet. Ik heb de wapens niet geleverd, ik heb de lokale corrupte machthebber niet in 't zadel geholpen, ik verpats de bodemschatten niet, ik trek niet moordend en brandschattend rond, ik heb geen uitpuilende bankrekening in Zwitserland. Ik heb dus ook geen schuldgevoel dat ik moet afkopen.
Kijk, neem nou zo'n meneer Van Anraat. Deze tot voor kort onbekende landgenoot leverde in het geheim jarenlang grote hoeveelheden grondstoffen voor de chemische wapens van Saddam Hoessein. Die man zou zich schuldig moeten voelen. Maar dat doet hij niet. Hij wist zogenaamd van niks.
Wij hebben en hadden binnen onze landsgrenzen diverse fabrikanten die zonder enige gewetensnood wapens, duikboten, fregatten en nachtzichtapparatuur leverden aan alle landen die er niet ál te opzichtig hun conflicten mee uitvochten of hun eigen bevolking onderdrukten. Allemaal volkomen legaal natuurlijk, want handel is handel en schuld is voor 't plebs.
Nee, de verklaring voor de meer dan 112 miljoen aan giften is heel simpel: gevoelens van betrokkenheid op het leed van de medemens. Je wilt iets doen, je zou er het liefste heengaan om te helpen, maar dat kan in veel gevallen nu eenmaal niet. Als één enkele minister daar al het gevoel krijgt dat hij de boel voor de voeten loopt, tja, wat kunnen de massa's daar dan nog? Wij nemen dus genoegen met de één na beste optie: geld geven. En als we daar iets mee afkopen, dan is het geen schuld maar het gevoel van machteloosheid.
| Tweet |
